له مهم ترین بیماری هایی که به میزان تراکم استخوان باز می گردد پوکی استخوان است. پوکی استخوان ناشی از کاهش میزان تراکم سلول های استخوانی است. زمانی که سلول های ناحیه استخوانی کاهش پیدا می کند می تواند موجب بروز کاهش توانایی و مقاومت استخوان ها در برابر ضربه باشد. در نتیجه شکستگی های در ناحیه استخوان ها افزایش پیدا خواهد کرد.در ادامه همین نوشتار به مهم ترین موضوعاتی که در زمینه پوکی استخوان وجود دارد خواهیم پرداخت. البته محوری ترین مبحثی که بدان خواهیم پرداخت درمان پوکی استخوان با فیزیوتراپی است.
مقدمه
خطر پوکی استخوان را جدی بگیرید!
پوکی استخوان، در اثر ازبین رفتن استحکام داخلی استخوان ها اتفاق می افتد و معمولا باعث بروز احساس درد، اختلال در حرکات و بالا رفتن احتمال شکستگی استخوان ها خواهد شد. معادل واژه پوکی استخوان، استئوپروز به معنای استخوان توخالی است. این عارضه در بین افراد میانسال و زنانی که دچار یائسگی شده اند بسیار شایع است. با این حال بعضی از جوانان نیز به آن دچار می شوند.
در بسیاری از مواردی که یک زمین خوردن معمولی یا اصابت یک شی به بدن باعث شکستگی استخوان ها و درد شدید در اعضای آسیب دیده می شود، فرد بدون اینکه بداند مبتلا به پوکی استخوان است. به همین دلیل اکثر افرادی که دچار پوکی استخوان هستند، تا زمان رخ دادن یک شکستگی متوجه آن نمی شوند. بیشترین اعضایی که در معرض شکستگی استخوان قرار دارند، مچ، ساق و بازوی دست ها و همچنین مفاصل زانو، لگن و ستون فقرات هستند. نیمی از زنان بعد از یائسگی و تعداد زیادی از مردان میانسال، به این بیماری دچار هستند. جدی ترین خطری که از جانب پوکی استخوان ها، وضعیت سلامتی و حتی زندگی افراد را تهدید می کند، شکستگی ستون مهره و لگن است. متاسفانه استخوان های این ناحیه به راحتی قابل ترمیم نبوده و حتی هیچ تضمینی وجود ندارد که بعد از درمان، فرد بتواند به زندگی سابق برگردد. کسانی که دچار نوعی از این شکستگی ها می شوند دیگر نمی توانند به تنهایی و بدون استفاده از ابزار کمکی کارهای ساده و روزمره خود را انجام دهند. البته انجام فیزیوتراپی لگن تا حد بسیار زیادی می تواند به بهبود آن کمک کند.
علائم پوکی استخوان
از مهم ترین نکاتی که باید در زمینه پوکی استخوان در نظر داشته باشید این است که این بیماری در مراحل اولیه و در آغاز ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد.
اما به مرور زمانی که بیماری پیشرفت کرده باشد می تواند علائمی چون:
- شکستگی ستون فقرات؛ این عارضه حتی می تواند بدون هیچ گونه ضربه یا اتفاق خاصی رخ دهد. بنابراین تصور نکنید که رخداد خاصی به شکستگی و درد در ناحیه ستون فقرات می انجامد.
- شکستگی در ناحیه استخوان های مچ دست
- گاهی خمیدگی هایی در ناحیه ستون فقرات ایجاد می شود
- در حالت کلی مهم ترین عارضه و علامتی که در پی پوکی استخوان خواهد امد این است که بدن در برابر ضربات آسیب پذیر تر می شوند.
مهم ترین علت های ابتلا به پوکی استخوان
با وجود آمار بالایی که در مورد ابتلا پوکی استخوان در دست داریم، علت اصلی این عارضه هنوز برای پزشکان و درمانگران مشخص نیست. چیزی که شاید شما هم بدانید، این است که رفتار ها و سبک زندگی ایام جوانی می تواند تاثیر زیادی در بروز این اتفاق در دوران میانسالی و پیری داشته باشد.
موارد زیر را می توان به عنوان دلایل ابتلا به پوکی استخوان ذکر کرد:
افزایش سن
با بالاتر رفتن سن، توان بدن برای تولید سلول های استخوانی جدید و حفظ استحکام استخوان ها، کاهش پیدا می کند. بنابراین طبیعی است که مقاومت استخوان ها تحلیل رود.
ژنتیک
داشتن اسکلت ظریف و اندام لاغر که از طریق وراثت به افراد منتقل می شود، می تواند خطر بروز پوکی استخوان را در آن ها بالاتر ببرد.
سبک زندگی
کم تحرکی یا بی تحرکی، استعمال دخانیات و الکل، مواردی هستند که زمینه ی بسیار مناسبی برای پوکی استخوان بوجود می آورند.
رژیم غذایی
یک رژیم غذایی سالم باید حاوی مقدار های لازم از مواد مغذی و معدنی مورد نیاز بدن باشد. کمبود کلسیم و ویتامین های مختلف، مثل ویتامین D به تحلیل رفتن بافت های استخوانی منجر خواهد شد.
مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی (کورتن)
بیماری ها و اختلالات تیروئید
روش های درمان پوکی استخوان
ابتدا این نکته را خاطر نشان می کنیم که پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین مهم ترین اقدامی که باید انجام دهید این است که از بروز این بیماری در خودتان پیشگیری کنید. مهم ترین اقدام پیشگیرانه استفاده از مواد غذایی کلسیم دار و یا استفاه از قرص های کلسیم است. ورزش و ترک سیگار و مشروبات الکی راه های موثر دیگری در زمینه پیشگیری از بروز پوکی استخوان است.
و اما روش های درمانی برای درمان پوکی استخوان ابتدائا دارو درمانی است. در مراحلی که این روش درمانی پاسخ گو نباشد از سایر روش ها از جمله فیزیوتراپی کمک می گیرند.
درمان پوکی استخوان با فیزیوتراپی
در واقع فیزیوتراپی به بیماران کمک می کند که توانمندی های جسمی بیشتری داشته باشند و به تقویت قوای جسمانی و عضلات شان بپردازند.
مهم ترین نکته ای که باید در نظر بگیرید این است که تعداد جلسات فیزیوتراپی از سوی پزشکان تعیین می شود. بنابراین توصیه می کنیم که توصیه های پزشک را با دقت گوش فرا دهید و تمامی جلسات را به طور متمادی شرکت کنید.
تمرین ها و فعالیت های جسمی که در جلسات فیزیوتراپی انجام می شود کاملا تخصصی است و از سوی فیزیوتراپیست به شما آموزش داده می شود.
فیزیوتراپیست براساس شرایط جسمانی شما اقدام به ارائه ی یک برنامه درمانی خواهد کرد.
این برنامه جامع می تواند شامل فاکتور های زیر باشد:
- اصلاح نحوه ی قرارگیری بالاتنه برای کاهش فشار ستون فقرات
- آموزش نحوه ی صحیح و مناسب شما برای فعالیت های مختلف، خوابیدن و برخاستن
- آموزش تمرین ها و تکنیک های ورزشی برای تقویت ماهیچه ها و عضلات نگه دارنده وزن بدن ( مثل: پا ها، کمر و باسن)
- تجویز استفاده از کمربند یا پابند های طبی
- آموزش حرکات ورزشی برای افزایش تعادل در راه رفتن و جلوگیری از زمین خوردن
درمان پوکی استخوان با فیزیوتراپی، با هدف حفظ توان فرد مبتلا برای ادامه دادن زندگی معمولی انجام می شود و البته برای رفع آسیب های ناشی از شکستگی و پیشگیری از شکستگی های دوباره نیز بسیار کارآمد است. فیزیوتراپی با تقویت مفاصل، استخوان ها و عضلات بدن، هم مقاومت بافت ها را بالا برده و هم در حفظ تعادل و جلوگیری از زمین خوردن یا سقوط موثر است. بنابراین، شما می توانید قدم به قدم با فیزیوتراپیست خود پیش رفته و وضعیت استخوان های بدن خود را بهبود دهید. بیشتر شکستگی هایی که در افراد بالای 60 سال اتفاق می افتند، ناشی از زمین خوردن هستند. فیزیوتراپی می تواند راهکار مفیدی برای بالا بردن توانایی حفظ تعادل بدن در این افراد باشد.
تمرینات ورزشی
استخوان ها به منظور جلوگیری از تجزیه بافتشان، نیاز به ورزش دارند. فعالیت بدنی به اندازه کافی و از سنین پایی، کمک می کند تا تراکم استخوان ها افزایش پیدا کند و توانایی پاسخ به خواسته های بدن را خواهند داشت. استخوان ها توانایی خود را حتی در سنین پیری نیز حذف می کنند. فعالیت بدنی منظم به حفظ عضلات نیز کمک می کند. انعطاف پذیری و چابکی شما نیز یکی از پیامدهای تقویت استخوان ها است.
وقتی استخوان ها مقاوم باشند شما را در برابر زمین خوردن یا هر اتفاق دیگری محافظت می کنند. اگر در حال حاضر به پوکی استخوان مبتلا هستید، ورزش بخشی از درمانی است که پزشک توصیه کرده است.
فعالیت های پیشنهادی برای بازسازی و حفظ توده استخوانی شامل حمایت از تمام وزن بدن است، به عنوان مثال راه رفتن، دویدن (آهسته دویدن یا راه رفتن)، شنا کردن یا ژیمناستیک.
با این حال، برنامه خود را متناسب با عملکرد خود تنظیم کنید تا از فشار بیش از حد جلوگیری کنید.
از زمین خوردن و در نتیجه شکستگی خودداری کنید.
جلوگیری از زمین خوردن، تعادل، هماهنگی و ثبات نقش مهمی در مدیریت پوکی استخوان دارد. به انتخاب کفش مناسب توجه کنید. خطرات ناشی از سقوط در خانه را از بین ببرید و از مصرف داروهایی که باعث از بین رفتن تعادل می شوند خودداری کنید.
نحوه ی تشخیص پوکی استخوان
در صورتیکه پزشک متخصص با بررسی علت مراجعه ی بیمار و پرسیدن سوابق بیماری و پزشکی او، متوجه نشانه های پوکی استخوان شود، برای اطمینان پیدا کردن در مورد ابتلا به آن دستور انجام آزمایش های مختلفی را خواهد داد.
مهم ترین این آزمایش ها عبارت اند از:
- تست تراکم سنجی استخوان
- رادیولوژی کامل بدن
تست سنجش تراکم استخوان یک روش بی خطر برای اطلاع یافتن از وضعیت استحکام استخوان های بیمار، نسبت به وضعیت استاندارد است. بنابراین با بررسی نتیجه ی این آزمایش، پزشک می تواند تشخیص دهد فرد دچار پوکی استخوان و یا در معرض ابتلا به آن قرار دارد یا خیر.
هزینه درمان پوکی استخوان با فیزیوتراپی
هزینه ای که برای انجام روش فیزیوتراپی دریافت می شود در مراکز درمانی مختلف متغیر می باشد. ابتدائا باید تحت معاینات قرار گیرید تا میزان مشکلات شما به طور دقیق تعیین شود در نهایت بسته به اینکه چند جلسه برای فیزیوتراپی باید شرکت کنید و نوع بيمه درمانى بر اساس تعرفه مصوب انجمن فيزيوتراپى هزینه ها تعیین می شود.
البته در این زمینه نگرانی ای وجود ندارد زیرا که هزینه ها تا حد زیادی معقولانه و منصفانه است تا اکثریت افراد بتوانند تحت درمان قرار گیرند، در ضمن بيمه هاى تكميلى هزينه هاى فيزيوتراپى را بازپرداخت ميكنند.
نتیجه گیری
مهم ترین نکته ای که در پایان یادآور خواهیم شد این است که برای انجام انواع روش های درمانی حتما به بهترین و معتبر ترین مراکزی که در زمینه درمان پوکی استخوان با فیزیوتراپی به ارائه خدمات درمانی می پردازند، مراجعه کنید.
خوش بختانه در یک دهه اخیر شاهد فعالیت های گسترده از سوی مراکز درمانی دولتی و خصوصی بوده ایم که توانسته اند در زمینه درمان پوکی استخوان به طور موفقیت آمیزی فعالیت کنند و به درمان افراد مختلف بپردازند. بنابراین می توان بدون نگرانی و دغدغه مندی برای درمان مشکلات مختلف از جمله پوکی استخوان اقدام کنید.
مرکز فیزیوتراپی همای سلامت
آدرس : تهران – اشرفى اصفهانى – خ خجسته پور(باهنر) – خ سليمانى – كوچه مريم -جنب داروخانه شبانه روزى ثامن – پلاک 7 واحد 6
شماره تماس : (021)44965811 – (021)44965819
